لیزرل یا مدلیابی معادلات ساختاری یک تکنیک تحلیل چند متغیری بسیار کلی و نیرومند از خانواده رگرسیون چند متغیری و به بیان دقیق‌تر بسط «مدل خطی کلی» است. که به پژوهشگر امکان می‌دهد مجموعهای از معادلات رگرسیون را به گونه هم زمان مورد آزمون قرار دهد. مدل یابی معادله ساختاری یک رویکرد جامع برای آزمون فرضیه‌هایی درباره روابط متغیرهای مشاهده شده و مکنون است که گاه تحلیل ساختاری کوواریانس، مدل یابی علّی و گاه نیز لیزرل نامیده شده است اما اصطلاح غالب در این روزها، مدل یابی معادله ساختاری یا به گونه خلاصه SEM است(هومن 1384).
از نظر آذر (1381) نیز یکی از قوی‌ترین و مناسب‌ترین روشهای تجزیه و تحلیل در تحقیقات علوم رفتاری و اجتماعی، تجزیه و تحلیل چند متغیره است زیرا اینگونه موضوعات چند متغیره بوده و نمیتوان آنها را با شیوه دو متغیری (که هر بار یک متغیر مستقل با یک متغیر وابسته در نظر گرفته میشود) حل نمود. «تجزیه و تحلیل ساختارهای کوواريانس» یا همان «مدلیابی معادلات ساختاری»، یکی از اصلی‌ترین روشهای تجزیه و تحلیل ساختار داده‌های پیچیده و یکی از روشهای نو برای بررسی روابط علت و معلولی است و به معنی تجزیه و تحلیل متغیرهای مختلفی است که در یک ساختار مبتنی بر تئوری، تأثیرات همزمان متغیرها را به هم نشان می‌دهد. از طریق این روش می‌توان قابل قبول بودن مدلهای نظری را در جامعه‌های خاص با استفاده از داده‌های همبستگی، غیر آزمایشی و آزمایشی آزمود.
موارد کاربرد روش لیزرل:
روش لیزرل ضمن آنکه ضرایب مجهول مجموعه معادلات ساختاری خطی را برآورد می‌کند برای برازش مدلهایی که شامل متغیرهای مکنون، خطاهای اندازه گیری در هر یک از متغیرهای وابسته و مستقل، علیت دو سویه، هم زمانی و وابستگی متقابل می‌باشد طرح ریزی گردیده است. اما این روش را می‌توان به عنوان موارد خاصی برای روشهای تحلیل عاملی تأییدی، تحلیل رگرسیون چند متغیری، تحلیل مسیر، مدلهای اقتصادی خاص داده‌های وابسته به زمان، مدلهای برگشتپذیر و برگشتناپذیر برای داده‌های مقطعی/ طولی، مدلهای ساختاری کوواریانس و تحلیل چند نمونهای (مانند آزمون فرضیه‌های برابری ماتریس کوواریانسهای برابری، ماتریس همبستگیها، برابری معادلات و ساختارهای عاملی و غیره) نیز به کار برد(کلانتری، 1388).
نرم افزار ليزرل:
لیزرل یک محصول نرم افزاری است که به منظور برآورد و آزمون مدلهای معادلات ساختاری طراحی و از سوی "شرکت بین المللی نرم افزار علمی" به بازار عرضه شده است. این نرم افزار با استفاده از همبستگی و کوواریانس اندازهگیری شده، می‌تواند مقادیر بارهای عاملی، واریانسها و خطاهای متغیرهای مکنون را برآورد یا استنباط کند و از آن می‌توان برای اجرای تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی مرتبه دوم، تحلیل عاملی تأییدی و همچنین تحلیل مسیر (مدلیابی علت و معلولی با متغیرهای مکنون) استفاده کرد(ویرا، 2011).
این وبلاگ توسط انجمن علمی گروه صنایع (مهندسی صنایع گرایش مدیریت سیستم و بهره وری & مدیریت صنعتی) دوره کارشناسی ارشد دانشگاه مجازی مهرالبرز تهران ایجاد گردیده است که امید است در گسترش اخبار و علوم مرتبط این رشته ها مفید واقع گردد.